Seksen Günde Devri Alem

Gerçeklik.
16 Temmuz 2007 Pazartesi, 11:15

Nesnel dünyanın var olmadığı tezlerini edebi bir zevkle dinlerim hep ama sanırım hiçbir zaman çok fazla itibar etmedim bunlara. Nesnel dünyaya kaçmamızın sebepleri birden çok ve biz fani zihinlerin ulaşamayacağı bir yerlerde de olsa, benim tahminim, düzenli ve öngörülebilir bir dünyanın verdiği güven hissi için bu mekanikliğe katlandığımız.

Bu aralar Le Guin'in İçdeniz Balıkçısı'nı okuyorum; "Newton'un Uykusu" diye bir hikaye için almıştım içindeki. Blake, zamanında "Siz at gözlüklerini taktınız, gerçek dünyayı göremiyorsunuz." demiş bizim mekanik dünyamıza inanan Newtonculara. Le Guin de bunun üzerine döktürmüş. Yobaz pozitivistlik yapmanın gereği yok; haklı olabilirler, haklı olmadıklarına dair hiçbir kanıtımız yok Blake'in de Le Guin'in de. Belki dışarda tek bir gerçek vardır ama bu bizim gördüğümüz gerçek olmayabilir, bunu da bilmiyoruz. Klasik felsefi bir problemdi bu, adını hatırlamıyorum ama, işte biz özneyiz ve nesneye bakarken mutlaka kendimizden birşeyler katıyoruz ona. Haliyle artık nesne olarak kalmıyor o zihnimize girerken. Vs.

İşte böyle birşeyler yazacaktım bu aralar buraya. Bu sabah bir arkadaşımın yandaki bağlantılardan ulaşabileceğiniz blogunda birşeyler okudum, onlar da üzerine tuz biber oldu:

"hiç bir zaman gerçekliğe inanlardan olmadım. insanların kendine ait, kendi uydurmaları dünyaları olması fikrini hiç garipsemedim. aynı "gerçeklik"te yaşayıp devamlı yeni gerçeklikler üretmemiz, sahip olduklarımızı sık sık değiştirmemizi hiç kınamadım. insanlar hiç bir zaman tutarlı olmaya zorlanamazlar, ki zorlansalar da tutarlı olamazlar. hayat hepimiz için değilse eğer, çoğumuz için fazlasıyla zor, fazlasıyla karmaşık, fazlasıyla sert, sıkıcı, dayanılmaz, ve lüzumundan fazla gerçek. hal böyleyken neden uydurma dünyalarda yaşama fikrimiz garip olsun ki."

Dünya'da gerçekten bizim gördüğümüzden çok daha fazlası olabilir. Ve biz sadece daha güvenilir bir dünya için bütün bunlara gözlerimizi kapıyoruz galiba.

"We make sense of the world intentionally. Faced with chaos, we seek or make the familiar, and build up the world with it. Babies do it, we all do it; we filter out most of what our senses report. We're conscious only of what we need to be or want to be conscious of."

Newton, Blake, Le Guin...

Newton'un uykudan önce okuyabileceğiniz masal kitaplarının en önemlilerinden biri, Blake'in kapağında kendi çizdiği Newton resmi olan güzide bir derlemesi, ve de Le Guin'in İçdeniz Balıkçısı.

Düzeltme: O Newton resmi değilmiş, elinde gönyemsi alet var diye karıştırmışım ben...

[Genel/Geyik] [Felsefe/Dünyayı Kurtarma Stratejileri] [Sanat/Manat/Edebiyat] | Gönderen: tassadar | Yorumlar (3)

Yorumlar

klasik felsefi bir problem... [Emre Sururi, 16 Temmuz 2007 Pazartesi, 18:05]

Owen'la üç hafta önce 3-4 saat kadar bu gerçeklik - benzetim üzerine konuştuk, sürenin sonuna tam ulaşmak üzereyken nakavtla benim haklı olduğumu ispatladım (mutlaka Monty Python'ın ref'ine bakanzi, sonra da o sayfanın en altındaki satırı okumayı da ihmal etmeyiniz. Daha iyisi ben çarş. gibi server'a koyayım ilgili kısmı). Efendim, bahsettiğiniz kavram Plato'nun Mağarası olmasın sakın? Biz sizin gibi felsefede yan dal yapmadık ama biraz mürekkep yalamışlığımız vardır (bkz. komplekslerim ve ben, anna maria)..

hatta alınız size alma matter'ın ahını bir insanınızdan bir link:

Felsefikimtrak olmamaya çalışan yaşasın pop kültür cevapsalı [-, 16 Temmuz 2007 Pazartesi, 19:18]

Daha çok karıştırmayınız bu konuları 44 ü çoktan geçtik 45e gideriz ki sonra ne olur bilemem.

Sandman'deki kedi'nin düşü gibidir belki evren, içinde yaşadığın sürece kurallar kendince uyumlu kapalı bir çemberdir, ama ezelden beri geçerli bu kuralların tümünü yine ezelden beri hiç varolmamışçasına değiştirmek pek de zor değildir ne kadar güvensek de kendilerine.

Veya Asimov'un hikayesi "Breeds there a man...?" deki Dr. Ralson un dedigi gibi "Belki üzerinde deney yaptığımız bakterilerin de petri kaplarının çarpışmalarıyla oluşan bir evren teorisi vardır, bunun evrendeki yerlerini anlamalarına yardımcı olacağını pek zannetmiyorum"

Eh, sonuçta "Nightfall"daki gibi 6 güneşli sistemde yaşayıpda kompleks yörüngeleri nedeniyle yerçekimi teorisini kanıtlamaları yüzlerce yıl sürmüş, evrende ancak en fazla 3-5 tane daha yıldız sistemi olabileceğini "kanıtlamış" daha sonra da gördükleri ilk "gece" de çıldıran uygarlıktan daha şanslı değil miyiz?

Kısaca "DON'T PANIC", keyfine bak, çok kaptırmadan, eğlendiğin sürece, etrafındaki kendi içinde kararlı kuralları çözmeye çalış, ve unutma : Hepsini bulursan hiçbiri geçerli olmayacaktır.

Blogun Seviyesi [Turan, 18 Temmuz 2007 Çarşamba, 20:19]

Öncelikle bu güzel cevaplarınızdan dolayı teşekkür ederim ama sanırım etrafımdan aldığım "fazla ciddi yorumlar yazılıyor, okumuyoruz artık" şeklindeki geri-beslemeleri sizlere bildirmeliyim. 8-P

Platon'un mağrasında vurgu biraz daha "Bu dünya yalan, ama sen kendi içinde doğrusunu bulursun." şeklindeydi sanki; yani aslında Platon suçu Özne'ye değil de Nesne'ye atıyor daha çok.

Ooooo bilimkurgucuların evren kuramlarına hiç yorum yapmıyorum, hepsi ayrı bir hikaye zaten. "Don't panic!" iyi bir tavsiye elbette, havlu da lazım mı peki?

Yorum Ekleme
Adınız :
Web Sitenizin Adresi :	http://
Başlık :
e-posta Adresiniz :	(e-posta adresiniz gizli tutulacaktır)
Yorumunuz
*<Bot Koruması>* Lütfen yandaki sayıyının bir fazlasını giriniz

Yorumunuzun görünmesi için blog sitesinin sahibi tarafından onaylanması gerekmektedir. Eğer bu sunucu üzerinde herhangi bir hesabınız varsa, yorumunuzu girmeden önce giriş yapın; böylelikle hem yorumunuzun görülebilir olması için onaylanmayı beklemezsiniz, hem de isminizi, e-posta adresinizi girmekten kurtulursunuz.. :) CAPTCHA sistemi: Meezerk.com Copyright (C) 2004 Daniel Foster