Kara KuÄŸular.
2 Åžubat 2007 Cuma, 15:12
Mantıkta iki çeşit çıkarım yolu var temel olarak. İlki 'tümdengelim', ya da daha havalı adı ile 'deduksiyon'dur. Eğer bir grubun tamamı için geçeli olan bir şey biliyorsanız, bunu grubun elemanlarına da uygulayabilirsiniz. Bunun klasik örneğini yalnımıyorsam Aristo vermiş zamanında:
* Bütün insanlar ölümlüdür.
* Sokrat bir insandır.
* Öyleyse Sokrat da ölümlüdür.
Rahmetli baldıranı içtikten sonra pek yaşamadığına göre yanlış bir çıkarım yapmamışız sanırım.
İkinci çıkarım yöntemi ise tümevarım, yani 'indüksiyon'dur. Bu da şu şekilde işler: Eğer bir kümenin bütün elemanlarının her biri hakkında geçerli olan bir şey biliyorsanız, bunu kümenin geneline uygulayabilirsiniz. Yani teker teker bütün insanları gözlemledikten ve hepsinin ölümlü olduğunu gördükten sonra "Bütün insanlar ölümlüdür." diyebilirsiniz.
Ama şöyle bir sorunumuz var; bizim bütün insanları teker teker öldürüp faniliklerinden emin olma gibi bir şansımız yok. O yüzden tümevarımı daha çok sazanlık yapmak için kullanırız. Yani şu ana kadar etrafımızda çok sayıda fani insan görmemize rağmen sonsuza kadar yaşayan kimseyi görmemiş olmamızı, bütün insanların ölümlü olduğuna inanmak için yeterli görürüz.
Bu yöntemin de klasik örneği kuğulardır. "Şu ana kadar gördüğümüz bütün kuğular beyazdır. Dünya üzerindeki bütün kuğuları görmemiş olsak bile, hepsinin beyaz olduğunu çıkarabiliriz." şeklindedir. Ama burda bir hata payı elbette var; yani görmediğimiz bir yerde siyah bir kuğu olabilir pekala, değil mi?
Varmış zaten. Avusturalya'da 1697 yılında bulmuşlar. Ve bu bahsettiğim örnekten o zaman da bahsedildiği için hoş bir yankı üretmiş varlıkları Avrupa'da...
[Felsefe/Dünyayı Kurtarma Stratejileri] [Ansiklopedik/İşe Yaramaz Bilgi] | Gönderen: tassadar | Yorumlar (3)
|
Yorumlar |
Kara Kuğu'nun Şarkısı.. [Emre Sururi, 2 Şubat 2007 Cuma, 15:29]
Bu Kara Kuğu tümevarım katiline dikkatimi ilk 1994'te (yine o sihirli yıl) eXpress dergisi, Mete Tunçay'ın olması lazım, hocası Karl Popper üzerine yazdığı bir yazı çekmişti. Hakikaten çok zarif bir örnektir.
Avrupa'daki yankılar bu denli ilginizi çekiyorsa bayım, bir de Platypus yaratığını araştırmanızı salık veririm.. ;) Bu da ayrı ve çok hoş bir tartışma konusudur..
|
hmm... [-, 5 Åžubat 2007 Pazartesi, 04:23]
Efendim, unutmayınız ki bir de çemberden gidim vardır bir fizikçinin hayatında.
Ben küresel kaz görmediğim her seferinde acayip şaşırıyorum.
|
[Unphylosophique Bilgi/hmm hmmm] [Bengü, 12 Şubat 2007 Pazartesi, 21:54]
Kuğulu Park'ta da var iki tane kara kuğu :) Duck Billed Platypus bile vardır belki ama kanalizasyon karıştı ya sulara, vardıysa da ölmüştür.
|
|